Tehlikeli madde taşımacılığı, Adr mevzuatı kapsamında belirlenen, tehlike arz eden kimyasal madde, materyal ve bileşenlerin iki lokasyon arasında sevkiyat hizmetidir. Belirlenen kriterler çerçevesinde tehlike madde taşırken güvenliğin üst seviyelerde sağlanmasını amaçlamaktadır. Bu yasa kapsamında tehlikeli madde taşıyan araçların uymakta zorunlu olduğu kurallar, köprü kullanımları, araç takip mesafesi ve azami hız gibi kriterler belirlenmektedir. 2918 Sayılı Karayolları Trafik Yönetmeliği tarafından, yapılacak olan sevkiyat sürecinde insan sağlığı, çevre ve diğer canlılara zarar vermeyecek düzeyde güvenlik seviyesini zenginleştirilmesidir.
Tehlikeli Madde Taşımacılığı Kuralları
Tehlikeli madde taşımacılığı tanım olarak; özellikler ve taşınma şartları gereğince tehlikeli olan maddelerin sevkiyat esnasındaki genel emniyet ve güvenliğidir. 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde ilgili kanunlarca çerçevesi çizilen tehlikeli madde taşımacılığı günlük hayat ve üretimi güvenli bir şekilde sürdürülmesi için yasalar çerçevesinde uyulması zorunlu kurallardır. İçeriği gereği çok hassas bir şekilde yapılması gereken tehlikeli madde taşımacılığında her maddenin özelliğine göre uygun olan konvansiyonlar(anlaşma) geliştirilmesi gerekmektedir. Tehlikeli madde taşımacılığı kuralları mevcut olan konvansiyonlar; denizyolu taşımacılığı IMO IMDG-CODE, karayolu taşımacılığı UNECE ADR, havayolu taşımacılığı IATA IATA-DGR, Kanal taşımacılığı ZRK ADNR-ADN, Demiryolu Taşımacılığı OCTI RID, Taşıma konvansiyonu şeklindedir.
Ülkemizde tehlikeli madde taşımacılığı ADR’yi çağrıştırsa da yalnızca karayolları kapsamında olduğundan geniş bir tanımlama değildir. Taşımacılık kendi içinde denizyolu, demiryolu, havayolu taşımacılığı gibi alanlara ayrıldığı gibi, tehlikeli madde taşımacılığında kendine has kuralları vardır. Ve uyulması gereken kural ve mevzuatlar T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ilgili kanunlarca belirlenmektedir. Ancak tehlikeli madde etiketlemesi, her türlü taşıma yolunda global bir anlam taşır.
Dünya çapında taşımacılık sektörüne bakıldığı zaman gerek günlük hayatın devamlılığı gerek üretimin sağlanması gerekse atık maddelerin sevkiyatı için tehlike madde taşımacılığı, özellikle endüstri alanında gelişen kimyasal atık ve üretimler eskisine nazaran büyük bir yer tutar. Belirtmek gerekir ki; ADR belgesi, karayolunda yapılacak olan tehlikeli madde taşımacılığının uluslararası karayolu ile sevkiyatına yönelik Avrupa Anlaşmasıdır. Ve Adr konvansiyonu Cenevre’de 30 Eylül 1957 de imzalanarak, 29 Ocak 1968 yılında yürürlüğe girmiş günümüze kadar çeşitli evrelerle gelişmiştir. Tehlikeli madde taşımacılığı yapacak firmaların ancak bu kapsamda bu işi yapabilmeleri mümkündür.
